ارتودنسی ثابت یکی از روشهای رایج صاف کردن و منظم کردن دندانها و زیباسازی لبخند است. ارتودنسی ثابت به طور کلی به کلیه روشهایی اطلاق میشود که در آنها از دستگاه دهانی ثابت (غیر قابل حرکت و دراوردن) برای صاف کردن و تراز کردن دندانها و فکها استفاده میشود.
اما وقتی صحبت از ارتودنسی ثابت میشود، معمولاً به معنای رایجترین روش، براکت ارتودنسی است. در این مقاله به مزایای ارتودنسی ثابت در ارتومرکز میپردازیم.
ارتودنسی چیست؟
اگر دندانها خارج از خط باشند یا فک بالا یا پایین باشد (نسبت به یکدیگر)، نیاز به درمان ارتودنسی است. متخصص ارتودنسی با استفاده از تکنیکها و تجهیزات مختلف، ناهماهنگی دندانها و ناهماهنگی فک را اصلاح میکند. علاوه بر جنبه زیبایی و لبخند زیباتر، عملکرد دهان و دندان را نیز بهبود میبخشد.
براکت ارتودنسی چیست؟
براکت ارتودنسی همان چیزی است که اکثر ما سیمکشی دندان یا سیم گرفتن دندان میشناسیم. اگرچه براکت ارتودنسی به این نوع براکت محدود نمیشود.
براکت ارتودنسی از چه قسمتهایی تشکیل شده است؟
براکت ارتودنسی از اجزای اصلی زیر تشکیل شده است:
- نگینهای براکت – نگینهای مربعی کوچکی که به سطح جلویی یا گاهی اوقات پشت دندان (در براکت پشتی) متصل میشوند.
- سیم ارتودنسی – یک سیم فولادی نازک که از تمام دندانها عبور میکند و به تمام نگینهای موجود در براکت میچسبد. سیم ارتودنسی باید هر از چند گاهی تنظیم شود تا به دندانها نیرو وارد کند و آنها را حرکت دهد.
- لیگاچور – لیگاچور یک حلقه یا سیم نازک کوچک است که در اطراف نگین براکت قرار میگیرد تا سیم ارتودنسی را نگه دارد. لیگاچور دیمون یا سیستم براکتهای اختصاصی دیمون به این قطعات نیاز ندارد.
- بند ارتودنسی یک حلقه فلزی نسبتاً پهن است که مانند یک کمربند به دور دندانهای آسیاب بزرگ در پشت دهان میپیچد. گاهی اوقات براکتهای ارتودنسی دارای رابطهایی برای اتصال سایر قسمتها هستند.
- حلقه کشی الاستیک – برای حرکت دادن برخی از دندانها در جهتی متفاوت از بقیه دندانها استفاده میشود. به عنوان مثال، اگر متخصص ارتودنسی بخواهد یکی از دندانهای بالایی را عقب بکشد در حالی که بقیه به سمت جلو حرکت میکنند، از این نوع کشیدن حلقه استفاده میکند. از الاستیکها برای تغییر موقعیت یک یا چند دندان بالا نسبت به یک یا چند دندان پایین استفاده میشود، اما همه به این قطعه نیاز ندارند.
آیا براکتهای ارتودنسی درد دارد؟
اصلا نگران این موضوع نباشید، زیرا فرآیند قرار دادن حلقه کشیها روی دندانها نیازی به تراشیدن و بیهوشی ندارد و کاملا بدون درد است.
ریتینر یا تثبیت کننده ارتودنسی چیست؟
ریتینر که به آن تثبیت کننده یا نگهدارنده ارتودنسی نیز میگویند، ابزار دیگری برای درمان ارتودنسی است که در واقع پس از پایان درمان ارتودنسی و تنها برای حفظ نتایج درمان و نگه داشتن دندان ها در موقعیت جدید خود استفاده میشود، زیرا در اگر استفاده نشود، این دستگاه قابلیت بازگرداندن دندانها به موقعیت قبلی را دارد و در اتصال دندان ها آشفتگی ایجاد میکند.
دو نوع خودتثبیت کننده ارتودنسی وجود دارد: ثابت و غیر ثابت یا ارتودنسی متحرک. ارتودنتیست بسته به نیاز شما نوع مناسب را انتخاب می کند. گاهی برای یک فک از ریتینر ثابت و برای فک دیگر از ریتینر غیر ثابت استفاده میشود.
انواع براکت های ارتودنسی ثابت کدامند؟
خوشبختانه اکثر اوقات در انتخاب نوع براکت آزادی عمل دارید. برای انتخاب نوع براکت ابتدا باید آنها را بشناسید. انواع براکتها عبارتند از:
- براکت فلزی که همان براکت معمولی است و به سیم کشی دندان معروف است.
- براکت سرامیکی سیستمی شبیه براکت فلزی است اما به جای استفاده از نگینهای فلزی از نگینهای شفاف یا سفید و به جای سیم فولادی از سیم سفید استفاده می شود بنابراین سیستم براکت در دهان بسیار نمایان است. به این روش ارتودنسی نامرئی میگویند.
- براکت پشت یا ارتودنسی لینگوال نوعی سیستم باکت است که کاملاً شبیه به بریس فلزی است، اما به سطح پشتی دندان ها متصل می شود و رو به زبان است تا دیگران نتوانند آن را ببینند.
- براکت خود لیگاچور یا ارتودنسی دیمون همانند براکت فلزی است اما طراحی آن کمی متفاوت است و نیازی به لیگاتور نیست. بنابراین به طور کلی سطح کمتری از دندان ها توسط نگین بریس پوشانده می شود و بریس ها نسبت به بریس های معمولی توجه کمتری را به خود جلب می کنند.
معایب و مزایای روش های مختلف درمان ارتودنسی ثابت چیست؟
براکت فلزی
- مزایا
- کارآمدی بالا
- هزینه پایین تر
- دوام و مقاومت بالا
- معایب
- نازیبایی لبخند و جلب توجه زیاد
- تاثیر بر تکلم
براکت پشت دندانی
- مزایا
- نامرئی
-
معایب
- هزینه بیشتر به دلیل سخت تر بودن دسترسی دکتر به سیستم براکت و نیاز به قالب گیری و ساخت سیستم براکت اختصاصی برای هر فرد
- اشکال در تکلم
- سخت تر شدن حفظ بهداشت دهان و تمیز کردن براکت
براکت سرامیکی
- مزایا
- تقریبا نامرئی
- معایب
- هزینه بیشتر
- احتمال تغییر رنگ نگین های براکت شفاف یا سفید
- مقاومت کمتر از براکت فلزی
- اشکال در تکلم
- مزایا
- عدم نیاز به لیگاچور و در نتیجه کوچکتر بودن براکت و زیبایی بهتر
- سهولت تمیز کردن براکت و دندانها به دلیل عدم وجود لیگاچور
- حرکت سریعتر دندانها با اعمال فشار کمتر و در نتیجه احتمالا درد کمتر (به دلیل اصطکاک کمتر بین براکت و دندان)
- معایب
- امکان هزینه بیشتر
- اشکال در تکلم
- تاثیر بر زیبایی لبخند
درمان ارتودنسی ثابت چقدر طول میکشد؟
مدت زمان درمان بستگی به شدت مشکلات ارتودنسی شما و رعایت دقیق دستورات ارتودنتیست و مراقبت از براکتها و دندانها دارد. درمان ارتودنسی معمولاً بین یک تا دو سال طول میکشد. در برخی موارد مشکلات دندانی به طور کامل با ارتودنسی برطرف نمیشود و نیاز به جراحی فک است که در این صورت درمان ارتودنسی حدود ۳ سال طول میکشد.
برای تکمیل سریعتر درمان ارتودنسی چه کنیم؟
برای کوتاه کردن دوره درمان ارتودنسی باید نکات زیر را رعایت کنید:
- تا جایی که میتوانید از براکت مراقبت کنید تا آسیب نبیند. هنگامی که براکتها آسیب میبینند و از کار میافتند، دندانها از حرکت بازمیمانند.
- دندانها و براکتهای خود را به خوبی تمیز کنید. هرچه لثهها و دندانها قویتر باشند، بهتر به نیرو پاسخ میدهند و سریعتر و با اطمینانتر حرکت میکنند.
- جلسات برنامهریزی شده را به تعویق نیندازید. به محض اینکه از شما قصد تنظیم کردن براکتهارا داشتید به پزشک خود مراجعه کنید تا براکت همیشه اثربخشی خود را حفظ کند.
- در صورت وجود مشکل در براکت یا دندان با مطب ارتودنسی تماس بگیرید. در صورت لزوم، یک نوبت بگیرید و به پزشک مراجعه کنید. در حال حاضر دستگاههایی برای سرعت بخشیدن به درمان ارتودنسی و حرکت دندان در حال تبلیغ هستند، در صورت تمایل به استفاده از این دستگاهها ابتدا با متخصص ارتودنسی خود مشورت کنید.
لحظات مهم در درمان ارتودنسی ثابت
- در روزهای اول درمان از خوردن غذاهای سفت و چسبناک و همچنین غذاهای رنگی مانند سبزیجات و سس ها و نوشیدن قهوه، چای و نوشابه خودداری کنید.
- در صورت وجود مشکل و شل شدن و افتادن براکتها، در اسرع وقت با پزشک خود تماس بگیرید و به مطب مراجعه کنید.
- پس از شروع دوره درمان، مراجعه به مطب را در تاریخهای توافق شده فراموش نکنید تا درمان شما در اسرع وقت و با بالاترین بازدهی انجام شود
- در حفظ سلامت دندانها و دهان خود کوشا باشید و از مسواکها و مسواکهای مخصوص ارتودنسی استفاده کنید که از تجمع مواد غذایی جلوگیری میکند و از پوسیدگی و زرد شدن دندانها جلوگیری میکند و متعاقباً سلامت دندانهای شما را تا انتها تضمین میکند.
- در انجام فعالیتهای بدنی و ورزشهای شدید که به دهان و دندان شما آسیب میرساند نهایت دقت را داشته باشید.
سوالات متداول ارتودنسی ثابت
1- کدام مدل براکت ارتودنسی ثابت بهتر است؟
در پاسخ به این سوال باید بگوییم که بهترین نوع براکت بسته به وضعیت دهان و دندان و ناهنجاریهای آنها، بودجه مالی که در نظر گرفته اید به شما توصیه میشود.
2- مطمئن ترین روش برای درمان ارتودنسی ثابت چیست؟
با وجود فناوریهای جدید و پیشرفتهای روزافزون در زمینه درمان ارتودنسی، براکتهای فلزی همچنان بهترین راه برای درمان مشکلات پیچیده ارتودنسی هستند که با نصب قطعات کمکی مختلف در طول درمان میتوان اثربخشی بیشتری به آنها داد.
3- آیا عوامل دیگری به براکت ها آسیب میرساند؟
بله، عوامل متعددی مانند استفاده از دندان به جای ابزار کار یا اشیاء خانگی، ناخن جویدن، جویدن ته قلم، بازی با براکت میتواند باعث آسیب به براکتها و طولانی شدن درمان شما شود.
4-بهترین روش ارتودنسی بزرگسالان در سال 1402 چیست؟
یکی از مهم ترین فاکتور هایی که برای بزرگسالان جهت انجام درمان ارتودنسی است، جلب توجه دستگاههای ارتودنسی بر روی دندانهای آنها بوده که موجب پایین آمدن اعتماد به نفس و همچنین حس خجالت زدگی در بین دیگران میشود.
در همین راستا بهترین روش ارتودنسی بزرگسالان به طوری تعبیه شده که کمترین میزان جلب توجه سایرین را به ارتودنسی به همراه داشته باشد.به طور کلی میتوان گفت بهترین روش ارتودنسی بزرگسالان، ارتودنسی ثابت میباشد که به روش ها و متدهای متفاوتی انجام میگیرد.
8 پاسخ
سلام آقای دکتر من 38 سالمه آیا تو این سن هم میتونم ارتودنسی ثابت بکنم؟
باسلام
بله در صورتی که از سلامت دهان و دندان و لثه برخودار هستید در هر سنی که هستید میتوانید ارتودنسی ثابت را انجام دهید و از دندانهای یکدست برخوردارشوید و هیچ زمانی برای شروع دیر نیست.
سلام میخواستم بدونم که با گذشت چند وقت از ارتودنسی ثابت دندان ها شروع به تغییر می کنند؟
باسلام و احترام
با گذشت یک الی دو ماه از ارتودنسی شما،دندان ها شروع به جا به جا شدن می کنند و پس از مدتی قابل مشهود هستند.
سلام آقای دکتر خسته نباشید من 20 سالمه و فقط سه تا از دندون های بالام بهم ریخته هستش سوالم از شما اینه که میشه فقط همین سه تا دندون رو ارتودنسی ثابت کرد و بقیه دندونام بدون ارتودنسی بمونن؟
باسلام و احترام
از آنجایی که حرکت هر دندان میتواند بر روی موقعیت سایر دندانها تاثیر میگذارد ما باید وسایل نصب را بر روی سایر دندانها هم نصب کنیم تا تمام دندان ها در موقعیت مناسب قرار گیرد ولی توصیه ما به شما این است که برای گرفتن مشاوره حضوری به مطب تشریف بیاورید.
با سلام و احترام
من الان 30 سالمه و یکبار زمان کودکی وقتی که 8 سالم بود ارتودنسی ثابت را انجام دادم و متاسفانه دکترم روند درمان من را به خوبی انجام نداد و دندونام یک مدت کوتاهی صاف شدن ولی دوباره برگشت و مثل قبلش شد و الان از این موضوع خیلی ناراحتم و میخوام دوباره ارتودنسی ثابت انجام بدم آیا امکانش هست؟
باسلام و احترام
بله امکانش هست، نگران نباشید. شما میتوانید از ابتدا درمان ارتودنسی ثابت خود را آغاز کنید البته این نکته هم باید توجه داشت که دندانها و لثه شما سالم باشد.