ارتودنسی ثابت

ارتودنسی ثابت یکی از روش های رایج صاف و مرتب کردن دندان‌ها و زیباتر کردن لبخند است. ارتودنسی ثابت به طور کلی به همه روش‌هایی گفته می‌شود که در آنها از وسیله دهانی ثابت (غیر قابل درآوردن) برای صاف و همراستا کردن دندان‌ها و فک‌ها استفاده می‌شود.

اما هنگامی که سخن از ارتودنسی ثابت به میان می‌آید معمولاً منظور از آن، رایج‌ترین روش آن یعنی براکت ارتودنسی است. در این مقاله به بررسی مزایای ارتودنسی ثابت در ارتومرکز می‌پردازیم.

ارتودنسی چیست ؟

در صورت نامرتب بودن دندان‌ها و یا بالا یا پایین بودن فک (نسبت به هم) نیاز به درمان ارتودنسی دندان وجود دارد. یک متخصص ارتودنسی (orthodontics)، با به‌کار بردن انواع تکنیک‌ها و تجهیزات مختلف، بهم ریختگی دندان و ناهماهنگی‌های بین فکی را اصلاح می‌کند . اینکار علاوه بر جنبه زیبایی و لبخند زیباتر بلکه عملکرد دهان و دندان را نیز بهبود می‌بخشد.

براکت ارتودنسی چیست؟

براکت ارتودنسی همان چیزی است که بیشتر ما آن را به عنوان سیم گرفتن دندان‌ها و یا سیم کشی دندان‌ها می‌شناسیم. اگر چه براکت ارتودنسی محدود به این نوع براکت نمی‌باشد.

براکت ارتودنسی از چه بخش هایی تشکیل شده است؟

براکت ارتودنسی از اجزاء اصلی زیر تشکیل می شود:

• نگین براکت- نگین‌های مربعی شکل کوچکی که به سطح جلو و یا گاهی اوقات پشت دندان (در براکت پشت دندانی) چسبانده می‌شود.
• سیم ارتودنسی- سیم استیل نازکی که از همه دندان‌ها عبور می‌کند و به همه نگین‌های براکت متصل است. سیم ارتودنسی هر از گاهی باید تنظیم شود تا به دندان‌ها نیرو وارد کرده و آن‌ها را حرکت دهد.
• لیگاچور- لیگاچور یک حلقه کشی و یا سیم تافته کوچکی است که برای نگه داشتن سیم ارتودنسی دور نگین براکت قرار می‌گیرد. سیستم براکت خود لیگاچور یا دیمون نیازی به این قطعات ندارد.
• بند ارتودنسی- حلقه فلزی نسبتا پهن است که همانند یک کمربند دور دندان‌های آسیاب بزرگ عقب دهان چسبانده می‌شود. گاهی اوقات بند ارتودنسی ضمایمی برای متصل شدن قطعات دیگر دارد.
• حلقه کشی الاستیک – از حلقه کشی برای حرکت دادن برخی از دندان‌ها در جهتی متفاوت با حرکت کل دندان‌ها استفاده می‌شود. مثلا اگر متخصص ارتودنسی می‌خواهد یکی از دندان های بالایی را به عقب بکشد در حالی که بقیه آنها به جلو حرکت می‌کنند، از این نوع حلقه کشی استفاده می‌کند. الاستیک برای تغییر موقعیت یک یا چند دندان بالا نسبت به یک یا چند دندان پایین به کار گرفته می‌شود با این حال همه نیاز به این قطعه ندارند.

آیا گذاشتن براکت ارتودنسی درد دارد؟

اصلاً نگران این موضوع نباشید چون فرآیند نصب سیستم براکت به دندان‌ها هیچ نیازی به تراشیدن دندان یا بی حسی ندارد و کاملاً بدون درد انجام می‌شود.

ریتینر یا تثبیت‌کننده ارتودنسی چیست؟

ریتینر که به آن تثبیت‌کننده یا نگهدارنده ارتودنسی هم می‌گویند یکی دیگر از وسیله‌های درمان ارتودنسی است که در واقع پس از پایان درمان ارتودنسی و صرفاً برای حفظ نتایج درمان و نگه داشتن دندان‌ها در موقعیت جدید استفاده می‌شود چرا که اگر از این وسیله استفاده نکنید امکان بازگشت دندان‌ها به جایگاه قبلی و به هم ریختن ارتباط دندان‌ها وجود دارد. تثبیت‌کننده ارتودنسی خود دو نوع ثابت و غیر ثابت یا متحرک دارد. متخصص ارتودنسی بسته به نیاز شما نوع مناسب را انتخاب می‌کند. گاهی اوقات برای یک فک از ریتینر ثابت و برای فک دیگر از ریتینر غیر ثابت استفاده می‌شود.

انواع براکت ارتودنسی ثابت چیست؟

خوشبختانه غالب اوقات در انتخاب نوع براکت آزادی عمل دارید. برای انتخاب نوع براکت ابتدا باید آنها را بشناسید. انواع براکت عبارتند از:

• براکت فلزی که همان براکت معمولی است و به سیم کشی دندان ها شهرت دارد.
• براکت سرامیکی سیستمی مشابه براکت فلزی است اما در آن به جای استفاده از نگین های فلزی، از نگین های شفاف یا سفید رنگ استفاده می شود و همچنین از سیم سفید رنگ به جای سیم استیل بهره گرفته می شود تا سیستم براکت در دهان خیلی به چشم نیاید به این نوع روش، ارتودنسی نامرئی می گویند.
• براکت پشت دندانی یا براکت لینگوال نوعی سیستم براکت است که کاملا مشابه براکت فلزی است اما به سطح پشت دندان ها که رو به زبان قرار دارند متصل می شود بنابراین دیگران نمی‌توانند آن را ببینند.
• براکت خود لیگاچور یا براکت دیمون همان براکت فلزی است اما طراحی آن کمی متفاوت است و باعث شده نیازی به لیگاچور وجود نداشته باشد. از این رو به طور کلی سطح کمتری از دندان‌ها توسط نگین براکت پوشیده می شوند و براکت کمتر از براکت معمولی جلب توجه می کند.

معایب و مزایای روش های مختلف درمان ارتودنسی ثابت چیست؟

براکت فلزی

• مزایا

1. کارآمدی بالا
2. هزینه پایین تر
3. دوام و مقاومت بالا

• معایب

1. نازیبایی لبخند و جلب توجه زیاد
2. تاثیر بر تکلم

براکت پشت دندانی

• مزایا

1. نامرئی

• معایب

1. هزینه بیشتر به دلیل سخت تر بودن دسترسی دکتر به سیستم براکت و نیاز به قالب ‌گیری و ساخت سیستم براکت اختصاصی برای هر فرد
2. اشکال در تکلم
3. سخت تر شدن حفظ بهداشت دهان و تمیز کردن براکت

براکت سرامیکی

• مزایا

1. تقریبا نامرئی

• معایب

1. هزینه بیشتر
2. احتمال تغییر رنگ نگین های براکت شفاف یا سفید
3. مقاومت کمتر از براکت فلزی
4. اشکال در تکلم

براکت خود لیگاچور (دیمون)

• مزایا

1. عدم نیاز به لیگاچور و در نتیجه کوچکتر بودن براکت و زیبایی بهتر
2. سهولت تمیز کردن براکت و دندانها به دلیل عدم وجود لیگاچور
3. حرکت سریعتر دندانها با اعمال فشار کمتر و در نتیجه احتمالا درد کمتر (به دلیل اصطکاک کمتر بین براکت و دندان)

• معایب

1. امکان هزینه بیشتر
2. اشکال در تکلم
3. تاثیر بر زیبایی لبخند

درمان ارتودنسی ثابت چقدر طول می کشد؟

طول دوره درمان بستگی به شدت مشکلات ارتودنسی شما و رعایت دقیق دستورات ارتودنتیست و مراقبت از براکت و دندان ها دارد. به طور کلی درمان ارتودنسی بین یک تا دو سال زمان می برد. در بعضی مواقع مشکلات دندان با ارتودنسی به طور کامل رفع نمی شود و نیاز به جراحی فک می باشد، در این صورت درمان ارتودنسی حدود ۳ سال طول می کشد.

چکار کنیم درمان ارتودنسی زودتر تمام شود؟

برای کوتاهتر کردن طول دوره درمان ارتودنسی باید نکات زیر را رعایت کنید:

• تا جایی که میتوانید مراقب براکت باشید صدمه نبیند. هر بار که براکت صدمه میبیند و از کار می افتد حرکت دندانها متوقف می شود.
• دندانها و براکت را خوب تمیز کنید. هر چه لثه و دندانها از سلامت بهتری برخوردار باشند، واکنش بهتری به اعمال نیرو نشان می دهند و سریعتر و مطمئن تر حرکت می کنند.
• جلسات تعیین شده را به تاخیر نیندازید. دقیقا همان زمانی که دکتر از شما خواسته برای تنظیم براکت مراجعه کنید، نزد او بروید تا براکت همیشه کارایی خود را حفظ کند.
• اگر مشکلی در براکت یا دندانها به وجود آمده است با مطب ارتودنتیست تماس بگیرید. در صورت لزوم نوبت بگیرید و دکتر را ببینید.
• در حال حاضر دستگاههایی برای سریعتر کردن درمان ارتودنسی و حرکت دندانها تبلیغ می شوند. اگر میخواهید از این دستگاهها بهره ببرید ابتدا با متخصص ارتودنسی خود صحبت کنید.

 

نکته های مهم در درمان ارتودنسی ثابت

 

1- در روزهای اولیه درمان از خوردن غذاهای سفت و چسبنده  و همچنین  خوراکی های رنگی مثل سبزی و سس و نوشیدن قهوه و چای و نوشابه اجتناب کنید.

2- در صورت بروز مشکل و شل شدن و افتادن براکتها در اولین فرصت ممکن با پزشک خود تماس بگیرید و به مطب مراجعه نمایید

3- پس از شروع دوره  درمان حتما در موعدهای مقرر شده برای ویزیت به مطب مراجعه کرده تا در زودترین زمان و با بهترین کارایی درمان شما صورت گیرد

4- در حفظ سلامت دندانها و دهان خود کوشا باشید و از مسواک ها و برس های  مخصوص ارتودنسی استفاده کنید که هم باعث عدم تجمع مواد غذایی میشود و هم باعث جلوگیری از پوسیدگی و زرد شدن دندان ها ومتعاقبا سلامت دندانها را تا پایان دوره برای شما تضمین میکند.

5- هنگام فعالیت های بدنی و ورزش های شدیدی که دهان و دندانهای شما در معرض آسیب هستند حداکثر مراقبت را انجام دهید.

 

 

سوالات متداول ارتودنسی ثابت

 

1- کدام مدل براکت ارتودنسی ثابت بهتر است؟

در جواب این سوال باید بگوییم که این امر بستگی به شرایط دهان و دندان های شما و ناهنجاریهای آن ،بودجه مالی که در نظر گرفته اید بهترین نوع براکت به شما توصیه میشود.

 

2- مطمئن ترین روش درمان ارتودنسی ثابت کدام است؟

با وجود تکنولوژی های جدید و پیشرفت روز افزون که در حیطه درمان ارتودنسی صورت گرفته است کماکان براکت فلزی بهترین روش درمان برای مشکلات ارتودنسی پیچیده است که میتوان با نصب قطعه های کمکی مختلف در حین درمان کارآمدتر هم شود.

 

3- آیا عوامل دیگری به بریس ها آسیب میزند؟

بله،عواملی متعددی از جمله استفاده از دندانها به جای ابزار کار یا وسایل خونه،جویدن ناخن ،گاز گرفتن ته خودکار،بازی کردن با بریس ها میتواند باعث آسیب به بریس ها شود و طول درمان شما طولانی تر شود.