ارتودنسی متحرک

راهنمای کامل روش درمان ارتودنسی متحرک

ارتودنسی متحرک به انواع دستگاه‌هایی گفته می‌شود که در دهان قرار می‌گیرند تا دندان‌ها را صاف و مرتب کنند یا فک‌ها را هم راستا نموده و باریکی، جلوزدگی یا عقب ماندگی آنها را اصلاح نمایند اما به دندانها چسبانده نمی‌شوند و در طی دوره درمان ثابت نیستند.

بسیاری از ما لبخند ایده آل نداریم و دندان‌هایمان کج، انحراف یافته و یا عقب و جلو است و یا یکی از فک هایمان عقب‌تر یا جلوتر است در نتیجه به طور کلی دندان هایمان صاف و مرتب نیست و بایت درستی نداریم. منظور از بایت ارتباط دندان ها با یکدیگر به ویژه هنگام بستن دهان است.

درمان ارتودنسی چه اهمیتی دارد؟

اگر دندان هایمان همگی هم راستا نباشند و برخی از آنها کج شده یا عقب یا جلو زده باشند و یا هر مشکل دیگری داشته باشند که باعث شود بین آن‌ها فواصل کوچکی وجود داشته باشد، دائماً هر چیزی که می‌خوریم ذراتی از آن بین دندان‌هایمان گیر می‌کند. تمیز کردن این مناطق با مسواک و یا حتی نخ نسبتاً سخت است و ممکن است نتوانیم آن‌ها را به خوبی تمیز کنیم. در این شرایط فضای بین دندان‌ها به محلی برای تجمع ذرات باقیمانده در دهان و فعالیت باکتری ها تبدیل می‌شود. به همین علت کسانی که دندان‌های صاف و مرتب و هم‌راستا ندارند بیشتر دچار پوسیدگی دندان و عفونت لثه می‌شوند.

از طرفی برای این که بتوانیم غذا را درست بجویم و کلمات و حروف را درست ادا کنیم باید هر دندانی در جایگاه درست خود قرار داشته باشد. در غیر این صورت اشکالاتی در جویدن و تکلم ممکن است به وجود بیاید.

کج و نامرتب بودن دندان‌ها باعث می‌شود هر بار که غذا می جویم فشار زیادی بر برخی از دندان هایمان وارد شود. ممکن است این فشار بیش از حد توان آنها بوده و باعث ایجاد ترک های ریز و یا ساییدگی زیاد در آن‌ها شود. همچنین مفصل فک تحت فشار زیادی قرار می‌گیرد همه این مشکلات با درمان ارتودنسی برطرف می‌شود. برای حل این مشکل در بزرگسالان، از ارتودنسی بزرگسالان و در کودکان، از ارتودنسی کودکان استفاده می‌کنیم.

چه کسانی نیاز به درمان ارتودنسی دارند؟

کسانی که مشکلات زیر را دارند بهتر است برای مشورت با متخصص ارتودنسی اقدام نمایند:

• کجی و نامرتبی دندان‌ها
• جلو زدگی یا عقب ماندگی برخی از دندان‌ها نسبت به بقیه
• نهفتگی یا نیمه نهفتگی برخی از دندان‌ها (یعنی بخشی از دندان و یا همه آن در زیر لثه باقی مانده است)
• جلوزدگی یا عقب ماندگی یکی از فک‌ها
• باریک و کوچک بودن فک بالا
• شلوغی و به هم فشردگی دندان‌ها
• وجود فاصله بین دندان‌ها
• نامتقارن بودن لبخند
• وجود دندان اضافی یا بیرون زدن دندان از جایگاه نادرست

انواع روش های ارتودنسی متحرک

دو نوع اصلی دستگاههای ارتودنسی متحرک عبارتند از الاینر‌ها و ریتینرها.

۱. الاینر یا اینویزالاین

الاینر (اینویزالاین) یک پلاک از جنس ترموپلاستیک است که بی رنگ بوده و هنگامی که در تماس با دندان‌ها قرار می گیرد کسی متوجه آن نمی‌شود. الاینر برای حرکت دادن دندان ها و مرتب کردن آنها طراحی می شود. متخصص ارتودنسی بسته به وضعیت دندان هایتان، تعداد مشخصی الاینر برای تان طراحی می‌کند تا آنها را به نوبت استفاده کنید و هر دو هفته یک بار الاینر جدید را جایگزین قبلی کنید.

۲. ریتینر یا تثبیت کننده ارتودنسی

ریتینر یا تثبیت کننده ارتودنسی وسیله‌ای است که بعد از تمام شدن طول دوره درمان ارتودنسی با براکت یا الاینر استفاده می‌شود. در این زمان که به لبخندی ایده ‌آل دست یافته اید، تثبیت کننده دندان های تان را همان جا ثابت نگه می‌دارد.

علت نیاز به ریتینر این است که دندان‌ها تا مدتی بعد از درمان ارتودنسی پتانسیل حرکت و به خصوص برگشتن به موقعیت قبلی را دارند. به همین علت تا مدتی (گاهی اوقات برای همیشه) باید از تثبیت کننده ارتودنسی استفاده شود تا دستاوردهای درمان ارتودنسی حفظ شود. طول مدت استفاده از این وسیله ارتودنسی را دکتر برایتان مشخص می‌کند.

مزایا و معایب ارتودنسی متحرک به صورت زیر است:

مزایا

• مسواک زدن راحت است چون پلاک را از دهان در می‌آورید و همانند همیشه مسواک می‌زنید. در حالی که با ارتودنسی ثابت، مسواک زدن سخت است چون باید مراقب فضای بین دندان‌ها و سیم و قطعات وسیله ارتودنسی که به دندان‌ها چسبیده است باشید.
• تمیز کردن وسیله ارتودنسی متحرک نیز ساده است. فقط کافیست این وسیله را از دهان در بیاورید و با مسواک آن را زیر شیر آب تمیز کنید.
• احتمال پوسیدگی دندان و عفونت لثه کمتر است چون به راحتی می‌توانید دندان‌ها و وسیله ارتودنسی را تمیز کنید.
• برخلاف ارتودنسی ثابت، در دندان ها لکه های سفید ایجاد نمی شود. در ارتودنسی ثابت در محل چسباندن براکت یا بند، ممکن است به دلیل تمیز نشدن کامل دندان ها، در بخش هایی از دندان پلاک و باکتری جمع شده و در نتیجه در اثر فعالیت باکتری ها دندان مواد معدنی خود را از دست بدهد. در این مناطق لکه های سفید در دندان ایجاد می شود که ماندگار است.
• هر زمانی که ضرورت داشته باشد می توانید وسیله ارتودنسی را از دهانتان در بیاورید.
• هنگام غذا خوردن می‌توانید دستگاه ارتودنسی غیر ثابت را از دهان در بیاورید و هر چیزی که می خواهید بخورید. در حالی که در ارتودنسی ثابت باید خوردن برخی مواد غذایی و خوراکی ها را کنار بگذارید چون ممکن است باعث صدمه دیدن وسیله ارتودنسی شود.
• اگر از الاینر به جای براکت استفاده می کنید از مزیت نامرئی بودن آن و در نتیجه عدم تاثیر ارتودنسی بر زیبایی لبخند بهره می برید.

معایب

اگر چه ارتودنسی متحرک یا غیر ثابت مزیت‌های قابل توجهی دارد اما نباید از معایب آن چشم پوشید.

• زمانی که الاینر در دهانتان قرار دارد نباید هیچ چیزی بخورید. تنها چیزی که می‌توانید مصرف کنید آب آشامیدنی است. جویدن با الاینر باعث خراب شدن آن می‌شود.
• در مورد پلاک‌های شفاف اگر مراقب نباشید و نوشیدنی‌هایی بخورید که رنگی هستند، پلاک بدرنگ و کدر می‌شود.
• باید حواستان باشد همیشه به جز مواقع غذا خوردن و مسواک زدن تا حد ممکن (۲۲ساعت در روز) پلاک ارتودنسی در دهان‌تان باشد. اگر دائماً فراموش کنید آن را در دهان بگذارید یا از این کار سر باز بزنید نه تنها نتیجه‌ای در درمان تان حاصل نمی‌شود بلکه ممکن است وضعیت دندان های‌تان را بدتر کنید. اگر فکر می‌کنید ممکن است الاینر را دائما فراموش کنید و نتوانید به استفاده از وسیله ارتودنسی متحرک متعهد باشید بهتر است از ارتودنسی ثابت بهره ببرید.
• هنگامی که پلاک را از دهان در می آورید باید حواستان باشد آن را بشویید و فقط در جعبه مخصوص خود بگذارید. در غیر این صورت احتمال زیادی دارد که آن را گم کنید یا جا بگذارید.

طول درمان ارتودنسی متحرک چقدر است؟

طول مدت درمان بستگی زیادی به وضعیت دندان‌های‌تان دارد. در مورد ریتینر اگر درمان ارتودنسی پیچیده ای داشته‌اید یا دندان‌ها فاصله زیادی را حرکت کرده ‌اند، احتمال برگشت دندان‌ها بیشتر است. در نتیجه معمولاً مدت زمان بیشتری باید ریتینر استفاده کنید. در مورد الاینر نیز طول دوره درمان بستگی به وضعیت دندان‌ها دارد. معمولاً برای صاف و مرتب کردن همه دندان ها یک تا دو سال زمان لازم است.

سوالات متدوال در مورد درمان متحرک

۱. ارتودنسی متحرک بهتر است یا ارتودنسی ثابت؟

نمی توان گفت کدام روش ارتودنسی بهتر است چرا که هر کدام از این روش‌ها معایب و مزایای خود را دارند. در مورد جنبه‌های مختلف هر روش درمان با متخصص ارتودنسی باید صحبت کنید. (ارتودنسی ثابت)

۲. در مدتی که تحت درمان ارتودنسی متحرک قرار دارند چگونه دندان‌هایم را تمیز کنم؟

یکی از مهمترین مزیت‌های ارتودنسی متحرک این است که هنگام مسواک زدن خیلی راحت پلاک را از دهانتان در می آورید و دندانهایتان را مسواک می‌زنید. پس از تمیز کردن دندانها، پلاک ارتودنسی را هم باید جداگانه تمیز کنید.

برای تمیز کردن پلاک می‌توان از آب و مایع دستشویی و یا شوینده های مخصوص استفاده کرد.